Kıl Dönmesi Nedir? Neden Olur?

Toplumda kıl dönmesi olarak bilinen sağlık sorunu tıbbi literatürde pilonidal sinüs olarak olarak anılmaktadır Pilonidal sinüs hastalığı literatüre 1833 yılında Herbert Mayo tarafından kazandırılmıştır.

2. Dünya savaşı yıllarında 80.000 hastan kıl dönmesi şikayeti ile hastanelere başvurmuştur. Bu hastaların büyük çoğunluğunun jeep şoförü olduğu tespit edilmiştir. Bu sebeple hastalık jeep hastalığı olarak da anılmaya başlanmıştır.

Bu yazımızda kıl dönmesi hastalığının ne olduğundan, neden olduğundan ve tedavi yöntemleri detaylı olarak anlatılmıştır.

Kıl Dönmesi Nedir?

Kıl dönmesi latincede kıl yuvası anlamına gelmektedir. Vücuttan kopan saç ve tüylerin kuyruk sokumu bölgesinde sürtünmenin etkisi ile cilt altına geçerek kist oluşturmasına kıl dönmesi denir. Oluşan içi kılla dolu kapsüle kıl dönmesi kapsülü denir.

Konumu kalça loplarının birleştiği noktadır. %95 oranında kuyruk sokumunda olsa da %5 gibi bir oranla göbek deliğinde de görülen vakıalar mevcuttur.

Kıl Dönmesi Neden Olur?

Kıl dönmesinde temel neden vücuttan kopan saç ve tüylerin kuyruk sokumu bölgesinde kalmasıdır. Ek olarak bazı faktörler kıl dönmesi oluşma riskini arttırmaktadır.

Saç Dökülmesi Kıl Dönmesine Neden Olur Mu?

Saç dökülmesi kıl dönmesi yapar demek çok doğru bir ifade olmayacaktır. Ancak kıl dönmesi ve saç dökülmesi arasındaki ilişki de yok sayılamaz. Her insanda günlük ortalama 80-100 arası saç teli dökülmektedir. Bazı insanlarda bu oran çok daha fazladır ve bu kişilerin dökülmesi normal kabul edilmez. Saç kayıplarına neden olur.

Ense bölgesinden dökülen saçlar doğrudan sırt bölgesine yani kuyruk sokumu bölgesine doğru düşer. Aynı şekilde erkeklerde sırttan düşen kıllarda kuyruk sokumu bölgesine düşmektedir. Düşen kıllar ve tüyler sürtünmeye bağlı olarak süreç içerisinde deri altına geçerek kıl dönmesi oluşturabilir.

Uzun Süre Oturmak Kıl Dönmesine Neden Olabilir.!

Yazımızın giriş kısmında hastalığın jeep hastalığı olarak da anıldığından bahsetmiştik. Sorunun bu şekilde anılmasının sebebi jeep şoförlerinin uzun saatler boyunca oturarak araç kullanmasıdır. Uzun saatler oturulması kılların geçişi için uygun zemin oluşturur. Bu nedenle uzun saatler oturarak çalışanlar pilonidal sinüs riski altında olabilmektedir.

Vücut Kitle İndeksinin Fazla Olması

Vücut kitle indeksi kişinin boy ve kilo oranı anlamına gelmektedir. Vücıut kitle indeksinin 20-25 arasında olması normal kabul edilir. 20nin altından olanlar zayıf, 25in üzerinde olanlar kilolu kabul edilir. Kilolu bireylerde kıl dönmesi görülme riski daha yüksektir. Kalça kısmının daha geniş olması ve sürtünmenin daha fazla olması riski arttırmaktadır.

Hijyenik Olunmaması Riski Arttıtır.

Kuyruk sokumuna düşen kıllar biranda cilt altına geçmez. Cilt altına geçme bir süreç içerisinde olur. Sık sık banyo yapılmaması ve bölgenin hijyenine dikkat edilmemesi riski arttırmaktadır.

Kıl Dönmesi Kimlerde Daha Çok Görülür?

Yukarıda risk oluşturan faktörleri ayrıntılı olarak ele aldık. Yapılan bilimsel araştırmalarda elde edilen oranlar şu şekildedir;

• Kıl dönmesi erkeklerde kadınlardan %17,2 kat daha fazla görülmektedir
• En çok 19-65 yaş arası erkeklerde görülür
• Erkeklerde en erken 19, kadınlarda en erken21 yaşında görülür
• 322 kıl dönmesi hastası arasında yapılan bir çalışmada hastaların %34ünün Vücut kitle indeksinin normalin üzerinde olduğu ve %44ünün uzun süre oturarak çalıştığı tespit edilmiştir.
• Türkiye’de 1000 asker arasında yapılan bir çalışmada 88 kişide kıl dönmesi tespit edilmiştir. 88 hastadan 18 tanesinin aile bireylerinde de kıl dönmesi sorunu yaşanmış olduğu, 58 tanesinin uzun yol şoförü olduğu ve 34 tanesinin kilolu olduğu tespit edilmiştir.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10365835

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7745322

Kıl Dönmesi Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Birçok hastalıkta olduğu gibi kıl dönmesi hastalığında da erken tanı ve tedavi hastalara ameliyatsız tedavi gibi avantajlar sağlamaktadır. Hastalığın belirtilerinin bilinmesi erken tanı için önemlidir. Kıl dönmesi hastalığının başlıca belirtileri şunlardır;

Kıl Giriş Delikleri

Kıl dönmesi kılların deri altında toplanmasına bağlı olarak oluşur. Kılların deri altına girdiği deliklerin oluşması sorunun ilk görülen belirtilerindendir. Konumundan dolayı kişinin kendisinin bu delikleri fark etmesi mümkün değildir.

Hastalık oluşum aşamasında herhangi bir şikayete neden olmadığı için erken dönemde fark edilmesi zordur. Ancak şikâyetlerin başlaması ile fark edilir.

Apse

Kıl dönmesi oluşum aşamasında herhangi bir şikayete neden olmaz. Ancak apse oluşumu ile birlikte hastalarda ağrı şikayeti görülmesi ile birlikte sorunun anlaşılması mümkündür.

Cilt altında biriken kıllar vücut tarafından yabancı madde olarak algılanır ve yok edilmeye çalışılır. Vücudumuz bunun için bir salgı salgılar. Salgı kapsül içerisine hapsolmuş kılların yok edilmesi için yetersizdir. Salgılanan bu sıvının cilt dışına çıkması halinde akıntı şikayeti, çıkamaması halinde ise apse şikayeti ortaya çıkmaktadır.

Şişlik

Apse oluşması halinde kıl giriş delikleri çevresinde şişlik ortaya çıkar. Kuyruk sokumu bölgesinde aniden ortaya çıkan şişlik ve kızarıklıklar kıl dönmesi apsesine işarettir.

Akıntı

Kılların yok edilmesi için salgılanan sıvının cilt dışına çıkması ile akıntı şikayeti ortaya çıkmaktadır. Akıntı ıslaklık, kaşıntı ve kötü koku gibi şikayetleri de beraberinde getirmektedir.

Ağrı

Kıl dönmesi normal şartlarda ağrıya neden olmaz. Ancak apse oluşmuş ise hastalarda kuyruk sokumu bölgesinde şiddetli ağrıya neden olabilir. Apse boşaltılmadıkça ya da kendi patlamadıkça maalesef ki ağrı geçmez. Apsenin kendi kendine patlaması başka sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle doktor kontrolünde boşaltılması önerilir.

Kıl dönmesi hastalığında görülen başlıca belirtiler bunlardır. Teşhis için ek bir test ya da uygulamaya ihtiyaç duyulmaz. Doktorun yapacağı fiziki muayene ile kıl dönmesi teşhisi kolaylıkla koyulabilir.